AVRO zet klunzigheid vaders in scène

‘Wij vinden het jammer dat mensen al na de eerste uitzending een negatief oordeel vellen,’ liet een AVRO-woordvoerder weten toen een verslaggever van SBS Shownieuws hen woensdag 3 augustus belde voor commentaar op de IkVader-actie Stop Tooske’s MoederMaffia. Dát beloofde wat! Zou de ‘ultieme vadertest’ (© AVRO) in de tweede aflevering wel fair verlopen? Zou er bijvoorbeeld een ervaren vader in de jury plaats nemen? Of: zou er een vader op de omgang met zijn eigen kinderen worden beoordeeld? Helaas: wederom werd een aanstaande vader ‘vrijwillig’ in het keurslijf van de kluns gehesen.

Peuterneefje
Het slachtoffer heette ditmaal Sebastiaan. Niets vermoedend op een klus buiten de deur bezig, werd hij door zijn chef gebeld met het verzoek met spoed naar de zaak te komen. Aldaar stond Tooske hem op te wachten met de cameracrew én de vraag of Sebasitaan een weekend lang voor peuterneefje Bart en babynichtje Floor wilde zorgen. Onder luidruchtige collegiale aanmoedigingen ging Sebastiaan op weg naar zijn huis dat door de programmamakers in gereed was gebracht voor kinderbewoning.

Kinderhekje
Of toch niet, er stond nog een ventilator in de kamer! En ja hoor… onder een crescendo aanzwellend muzakje, verdween er bijna een kindervinger tussen de klapwieken. Bastiaan moet duidelijk nog leren zijn grenzen stellen, sneerde Tooske. En – heel vreemd – de regie leek ook vergeten te zijn een kinderhekje voor de trap te plaatsen: dekselse Bartje wist zowaar de weg omhoog te vinden… Met een Hitchcockiaans kurkentrekkershot, dat de Britse meesterfilmer bewaarde voor zijn meest dramatische momenten, zoomde de camera in en uit op de heikele situatie waarin Bartje verkeerde. “Dit is niet verantwoord!” riep Tooske ferm. “We grijpen in!”

Driekoppige moederjury
Nadat het gevaar was geweken, legde ze aan de driekoppige moederjury de vraag voor hoe het toch mogelijk was dat Sebastiaan deze situatie had laten onstaan. “Je mot door schade en schande wijs worden,” luidde het jury commentaar. “Ruim twee uur te laat ligt Floor dan eindelijk in bed,” ging Tooske onverdroten voort. “En als Bart bijna omvalt van de slaap, toont Sebastiaan weer die indrukwekkende daadkracht.” De brave Bas vroeg het kind met zachte stem: “Zal ik een bedje voor je klaar maken?” “Nee joh!” riep Tooske. “Hij knikkebolt maar wat!”

‘Wil je het echt weten?’
In één van de andere (schaarse) reacties die de AVRO zich op de ophef permitteerde, stelt de AVRO dat ‘Help, ik word vader’ ook ‘humoristische’ en ‘ontroerende’ momenten biedt – en daarmee heeft de omroep niets teveel gezegd. Leedvermaak, de goedkoopste soort humor, valt immers ook onder dit begrip. En ontroerend? Ook daarmee slaat de AVRO de spijker op zijn kop. Het meest ontroerend vond ik het moment waarop Sebastiaans moeder zoonlief opzocht met het voornemen een stevig woordje met hem te wisselen. Op de vraag hoe het ging, antwoordde Sebastiaan, inmiddels met een dodelijk vermoeid gezicht: “Wil je het echt weten?” Waarop hij zich bedacht (camera loopt!) en bromde ‘dat komt later wel.’ Later duurde niet lang: “De afgelopen twee weken heb ik één uur op de bank gezeten en nu krijg ik dít erbij!” klonk het nauwelijks verholen verwijt.

Toch houdt de AVRO vol dat de heren die aan het programma meewerken er ‘ook de humor van in konden zien.’ In de – gisteren aangepaste – omroeppagina waarop de opzet het programma wordt omschreven, worden ter illustratie drie deelnemers kort geciteerd:

Erik (33): ‘Kom alsjeblieft naar huis. Ik wil mijn vrijheid terug’.

Sander (27): ‘Het leukste moment van deze dagen is het moment waarop ik de kinderen kan uitzwaaien’. ‘Ik heb zeker heel veel geleerd dit weekeind. En ik ben beter voorbereid op de komst van mijn eigen kindje’.

Sebastiaan (24): ‘Ik heb wel respect gekregen voor al die ouders die in hun eentje een kind moeten opvoeden’.

En waarom zouden we aan deze citaten twijfelen? De namen van de deelnemers staan erbij en, natuurlijk zullen de deelnemers, sportieve gasten uiteindelijk, met enig plezier aan deze bizarre practical joke terugdenken.

Geregisseerde onbekwaamheid
Toch is er – en ongetwijfeld ook bij deze deelnemers – nog een ander verhaal te vertellen over de deelname aan het programma, het verhaal van de doorgestoken kaart. Zelfs een volledig gebrek aan ervaring in de omgang met kinderen kan niet verklaren dat volwassen mannen in een weekend zoveel domme fouten maken. Er is dan ook meer aan de hand. Het programma berust, tenminste ten dele, op geregisseerde dommigheid. Begin deze week publiceerde het Noordhollands Dagblad een interview met een aanstaande vader die aan het programma heeft deelgenomen. Hij geeft twee inzichtelijke voorbeeldenvan de wijze waarop de programmamakers met opzet zijn zorg frusteren zodat hij als een onbekwame vader overkomt. Het zou goed zijn als de AVRO nu zijn verantwoordelijkheid als publieke omroep neemt en klip en klaar uiteenzet hoe de beelden van deze ‘vadertest’ tot stand komen. Het vermoeden dat de klunzigheid van de vaders op belangrijke momenten in scène wordt gezet, dringt zich wel heel sterk op.