Hola, basisscholen lappen massaal de wet aan hun laars

Ze worden opgeleid om onze kinderen wat normen- en waarden besef bij te brengen, maar zelf lappen ze massaal de wet aan hun laars. Wat is er aan de hand? In september 2005 aanvaardde de Tweede Kamer een voorstel van VVD en PvdA die basisscholen verplicht om kinderen buitenschoolse opvang aan te bieden. Korte tijd later, op 10 oktober 2005, gaf het kabinet Balkenende III per brief aangegeven hoe het de motie zou gaan uitvoeren. De scholen hebben dus bijna twee jaar de tijd gekregen om dit voor elkaar te krijgen, toch geen onmogelijke opgave zou je zeggen. En dus belden wij vol goede moed een aantal basisscholen op met de vraag: hoe staat het er voor? ‘Eh tja, we hebben nog niets geregeld en gáán ook niets regelen.’

Gesleep
Elke vader kent het wel: dat eeuwige gesleep met kinderen. Nummer één moet om half negen naar school worden gebracht, nummer twee gaan aansluitend naar een kinderopvangadres aan de andere kant van de stad, nummer één moet om drie uur ‘s middags weer worden opgehaald, nummer twee volgt om half zes. ‘En dan ‘s avonds nog naar voetbal en balletles,’  zei Tweede Kamerlid Jozias van Aartsen (VVD) tijdens de Algemene Beschouwingen van twee jaar geleden. Daarom kwam de VVD’er, samen met Wouter Bos met een wetsvoorstel dat aan het gesleep een resoluut einde moest maken. Voortaan werden basisscholen verantwoordelijk gesteld voor het aanbieden van kinderopvang. De motie werd met ruime meerderheid aangenomen en het kabinet voerde de wetswijziging door: vanaf 1 augustus 2007 zijn alle basisscholen van half acht ‘s ochtens  tot half zeven ‘s avonds verplicht om buitenschoolse opvang te verlenen, als ouders daar prijs op stellen.

Hoe staat het ervoor?
In Nederland worden we geacht ons aan de wet te houden, tenminste dat wil de overheid graag. En zeker instituten als scholen zullen zich niet buiten de wet plaatsen. Zou je denken. En dus heb je laatst je kinderopvangadres opgezegd en wil je straks na de zomervakantie je kinderen onderbrengen bij de opvang die de basisschool heeft geregeld. Handig hoor. Maar, zijn de scholen er klaar voor?

Een woordvoerder van de christelijke basisschool De Wegwijzer uit Opperdoes:
‘Nou, wij hebben een jaar geleden een enquête afgenomen onder alle ouders, het leek ons wel handig om te peilen of er überhaupt behoefte aan is. Die behoefte bleek minimaal, op zeven leerlingen na wilde geen enkele ouder gebruik maken van de buitenschoolse opvang. Of die behoefte inmiddels veranderd is? Dat zou kunnen. Maar wij hebben er voor gekozen om zelf geen opvang te organiseren, maar ouders in contact te brengen met een buitenstaande kinderopvang. De kosten zijn voor de ouders.’

 Tom de Vos van basisschool ‘T Wikveld:
‘De ruimte is nog niet af. Hij had af kunnen zijn, als alles was gegaan zoals gepland, teminste. Dan zou er op 22 juni een prachtige vleugel aan ons gebouw zitten waar de kinderopvang kon worden verzorgd. Alleen: het aannemersbedrijf ging onverwachts failliet. Of we niet eerder hadden moeten beginnen? Mischien wel, maar zoiets verwacht je toch niet?’

Abdelsiadek Maas, directeur van Islamitische basisschool Yunus Emre:
‘Wij hebben net een voorlichtingsavond gehad, waarin wij de behoefte voor kinderopvang gepeild hebben. Het loopt vooralsnog geen storm: de tarieven van de kinderopvang zijn voor veel van onze leerlingen te hoog. Wat ik van de wet vind? Armzalig. Het kabinet neemt de kinderopvang in Nederland niet serieus. Het is voor een dubbeltje op de eerste rang willen zitten en daarvoor niet de consequenties voor willen dragen. Kinderopvang is een aparte tak van sport, daar moet je uitermate goed voor zijn gekwalificeerd, en dat zijn wij niet. Geen gerommel als het gaat om kinderen.’

Marleen Koppert van de reformatorische Boazschool uit Meliskerke:
‘Wij hebben nog niets geregeld en gáán ook niets regelen. Waarom? Omdat uit een rondvraag bleek dat geen enkele ouder gebruik wil maken van de regeling. Daarom krijgen wij één jaar vrijstelling, totdat een ouder aangeeft wél prijs te stellen op buitenschoolse opvang. Maar ik vind het geen taak van de school. Of er meer christelijke basisscholen geen opvang organiseren? Dat zou heel goed kunnen.’

Serieuze taak
Daar sta je dan met je kinderen voor de schoolpoort te praten tegen eigenwijze schoolhoofden die de wet naar hun hand zetten. Zijn deze scholen uitzonderingen? Nee, zo blijkt uit de laatste peiling van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). Dit voorjaar bezwoer de helft van de scholen het ministerie dat het al kinderopvang had geregeld, de andere helft had de wet nog niet uitgevoerd. Maar het ministerie van OCW blijft positief: ‘Uit de peiling blijkt dat scholen hun nieuwe taak serieus en actief opvatten en uitvoeren,’ meent woordvoerder Marian Bestelink. In juni 2007 sluit het Ministerie van OCW het onderzoek af met een uitgebreide rapportage.

Explosieve stijging
‘Serieus en actief’ dus. Dat is aardig, maar feit is dat veel scholen simpelweg nog niets geregeld hebben. En dat kan weleens grote gevolgen hebben: uit een voorspelling van onderzoeksbureau Vyvoj blijkt namelijk dat de vraag naar buitenschoolse opvang het volgend schooljaar explosief stijgt. De behoefte aan voorschoolse opvang neemt met 51 procent toe; de behoefte aan naschoolse opvang met 33 procent. Door de gebrekkige buitenschoolse opvang verwacht het ministerie van OCW wachtlijsten tot aan Sjanghai. Toch reden voor staatsecretaris Sharon Dijksma van OCW om zich zorgen te maken over die ‘serieuze en actieve’ basisscholen. Dijksma heeft de Kamer beloofd om de wachtlijsten te gaan monitoren én tegelijk voor meer plaatsen in de buitenschoolse opvang te zorgen.

Formeel geneuzel
Afijn. Wat kun jij nou doen als je straks voor de schooldeur staat en nul op het rekest krijgt. Op hangende pootjes terug naar je oude kinderdagverblijf, en verder? Verder ben je veroordeeld tot de klachtencommissie van school. Op grond van artikel 14 van de WPO kun je daar een klacht indienen als de school nog geen buitenschoolse opvang heeft verzorgd. Let wel: je komt dan in een formeel geneuzel terecht van heb-ik-jou-daar. En of je je gelijk haalt, is nog maar zeer de vraag. Boetes of een schadevergoeding eisen? Onmogelijk. Tenzij je vervolgens naar de rechter stapt. Een interessante optie, de rechter kan immers toch weinig anders doen dan scholen erop wijzen dat óók zij zich aan de wet hebben te houden?

Sanctie
‘Nou, ik geef ouders weinig kans,’ stelt onderwijsjurist Hans Veenhuys, directeur van Adviesbureau Veenhuys. ‘Dan moet je eerst aantonen dat je schade hebt ondervonden. En als de school zich heeft gehouden aan de plicht om ouders goed te informeren over de stand van zaken, kan er ook geen schade zijn geleden.’ Een strafmaatregel voor scholen die geen buitenschoolse opvang verzorgen, acht de onderwijsjurist evenmin mogelijk. ‘Ik weet ongeveer hoe die onderwijsregelgeving in elkaar zit, en dan zit er echt geen sanctie in voor de school hoor.’