Tot op heden is dementie een diagnose die we reserveren voor onfortuinlijke pensionado’s maar, volgens de Duitse geheugenonderzoeker Manfred Spitzer is het ziektebeeld inmiddels ook op onze jongeren van toepassing. Als gevolg van overmatig gebruik van computer en smartphone ontstaat digitale dementie, zo betoogt hij in zijn gelijknamige boek dat zich laat lezen als klemmende oproep aan ouders om zich beter op de hoogte te stellen van de effecten van digitale media.
‘Pap, wanneer krijg ik een iPhone?’
Laatst voetbalde ik met mijn zevenjarige zoontje en een stel kinderen een partijtje mee op het pleintje voor ons huis. Toen we na afloop onze spullen bij elkaar raapten, vond ik onder onze jassen twee smart phones. ‘Ja, die is van mij!’ riep een knulletje. ‘En deze is van mijn vriendje, cool hé!’ Terwijl we naar huis liepen, volgde de onvermijdelijke vraag: ‘Pap, wanneer krijg ik een iPhone?’ Het is een vraag we allemaal mee worstelen – of juist niet, legio ouders geven hun kind een iPod Touch met hetzelfde gemak waarmee ze een waterpistool cadeau doen. En ze verslijten je voor ouwe lul wanneer je op verjaardagen de tragiek schetst van middelbare schoolkinderen die in de aula, tegenover elkaar zittend, via Whatsapp communiceren.
Mediagebruik onder jongeren
Spitzer trapt af met een reeks onderzoeken die de massaliteit van het digitale mediagebruik in kaart brengen. In de VS spenderen jongeren meer tijd aan digitale media dan aan slapen (gemiddeld 7,5 uur per dag) en Duitse kinders besteden meer uren aan tv en computer dan aan school, waar de beeldschermen trouwens ook op de loer liggen. Tja, de tijden dat het kroost buiten met knikkers en hoepels rond darde zijn voorbij maar, was soll dass, herr Spitzer? U wilt toch niet dat we weer met wegenkaarten gaan navigeren, fotorolletjes in camera’s frutselen, elkaar per post brieven versturen of dat we zelf nog telefoonnummers moeten onthouden?
Leren kinderen beter met computer?
Aan eenieder die zichzelf en zijn kinderen alle digitale gemakken van de wereld gunt: juich niet te vroeg. Spitzer zelf is de eerste die behendig anticipeert op deze vragen. Ook hij is geen tegenstander van technologische vooruitgang – hij bekent al 25 jaar dagelijks een computer te gebruiken – maar blindelings volgen? Nee. Vooruitgang is pas vooruitgang wanneer de voortgang is onomstotelijk is bewezen en daar wringt de schoen, stelt hij. Leren kinderen beter dankzij de computer? Spitzer laat zien dat onderzoeken die dit beweren zijn geïniteerd en gesponsord door de computerindustrie en telecombedrijven. En hij haalt onafhankelijke studies aan die geen aanwijzingen vinden voor deze stelling, integendeel, onder wetenschappers wordt gesproken over de ‘computerwaan’ en de ‘internetparadox’ omdat computerondersteunend onderwijs eerder tot slechtere schoolprestaties leidt, zodanig dat sommige scholen alweer afscheid nemen van hun kostbare investeringen.
Geheugenonderzoek
Multitasken? Sociaal actiever dankzij Facebook? Beter lezen met e-books? Geduldig doch kordaat veegt Spitzer met de ene na de andere mythe de vloer aan, zijn bezem is niet gevormd door moralistische prietpraat maar door argumenten, feiten. Professor doctor Spitzer (gasthoogleraar aan Harvard University, directeur van de psychiatrische universiteitskliniek in het Duitse Ulm) haalt zijn munitie vooral uit het geheugenonderzoek. Omstandig legt hij uit hoe hersenen werken, dat het brein een dynamisch orgaan is dat zich door gebruik ontwikkelt, dat in de hippocampus, een klein gebiedje dat essentieel is voor de werking van het gehele brein, een leven lang nieuwe cellen worden aangemaakt, cellen die verbinding zoeken met aanwezige structuren zodat ze functioneel worden en bijdragen aan vergroting van het begrip. Be-grijpen: het geheugen werkt aanzienlijk beter wanneer leren wordt gecombineerd met handelingen en dit sensomotorische proces wordt verstoord wanneer een kind in plaats van een pen en muis in de hand krijgt om te leren schrijven en tellen.
Verontrustend
De manier waarop de auteur laat zien hoe het gebruik van digitale media ingrijpt op (harde) medische en biologische lichaamsprocessen, maakt Digitale Dementie tot een verontrustend boek – de titel is trouwens gemunt door Koreaanse artsen: het is de naam van het ziektebeeld dat zij sinds een paar jaar toeschrijven aan jong volwassenen die lijden aan geheugen-, aandachts- en concentratiestoornissen. Ik ben geneigd om te zeggen dat Digitale Dementie voor ouders verplichte kost is, ware het niet dat het boek zo belabberd is geschreven. Spitzer is een officier van justitie die over een ijzersterke zaak beschikt maar zo verontwaardigd is dat hij het zicht op zijn verteltrant af en toe kwijt raakt: de prof had een strengere eindredacteur verdiend.
Eindelijk is de kogel door de kerk: je vrouw hoeft tijdens een bevalling niet meer nodeloos pijn te lijden. Anesthesisten, gynaecologen, en verloskundigen zijn het erover eens geworden dat elke vrouw bij een bevalling recht heeft op adequate en snelle pijnbestrijding, inclusief ruggenprik. Dit staat in een 
De grote dagbladen nemen het persbericht zo maar over. Met enige variatie in de koppen boven het artikel. Samengevat luidt het nieuws: ‘Vaders weigeren kinderalimentatie te betalen.’ Zielige vrouwen en kinderen (“gezinnen”) kunnen financieel niet meer rondkomen. Waarom veel vaders niet betalen? Nou daar gaat ie dan. Zonder claim op volledigheid.