De arrogantie van Emancipator

Dickpics, grensoverschrijdend gedrag, slavernij, het kapitalisme, klimaatverandering én ja, ook de oorlog in Oekraïne: voor stichting Emancipator is mannelijkheid de moeder van al het kwaad. Wat denkt de door de overheid gesubsidieerde club met deze bizarre diagnose te bereiken? En, gedraagt Emancipator zich zelf niet een beetje ‘mannelijk’?

Al het wereldse leed is terug te voeren tot verouderde gendernormen
‘Lieve Henk, 2022. Wat een jaar. Nu al. Wij zeggen het al jaren: Mannen moeten weer meer mens worden. En met alle recente ontwikkelen is de noodzaak groter dan ooit. Van Marc Overmars tot The Voice of Holland tot #notallmen tot de vreselijke oorlog in Oekraïne: het is allemaal terug te voeren naar verouderde gendernormen en dat het los te breken hiervan toch complexer kan zijn dan je misschien denkt.’ Zo begint de nieuwsbrief die ik zojuist ontving van de stichting Emancipator, een (naar eigen zeggen) ‘feministische organisatie’ die ernaar streeft het leven op aarde ‘duurzaam’ te verbeteren door gender- en machtsstructuren ‘radicaal’ te veranderen. Om dit ideaal te verwezenlijken brengt deze in april 2014 opgerichte Amsterdamse stichting een door de tonnen overheidssubsidie gefinancierd wapenarsenaal in stelling dat exclusief op mannen is gericht. Met toolkits, interactieve vormen en intensieve programma’s trekken de ‘peer educators’ van Emancipator door het ganse land om op scholen en bij bedrijven en instellingen hun blijde boodschap te verkondigen: mannen, wees een kerel en castreer jezelf, verander in genderneutrale wezens en zie, duizend bloemen zullen gaan bloeien.

Jaloers op het wereldbeeld van Emancipator
Het is een wereldbeeld waar ik jaloers op ben. Serieus. Mijn boekenkast kan het raam uit. Twitter en TedTalks? Pure tijdverkwisting! Wetenschappelijke probleemanalyses? Weg ermee. Ik hoef geen pogingen meer te doen om iets te begrijpen van de wereld, ik laat me voortaan door Emancipator bij de hand nemen. Lekker simpel, lekker eenvoudig. Wat moet het heerlijk zijn wanneer je een bril kunt opzetten die voor al het universele leed een oplossing toont. Niet alleen voor de sneue dickpics van digitale potloodventers als Marc Overmars en Jeroen Rietbergen, niet alleen voor sekszwijnen van het kaliber Harvey Weinstein en Jeffrey Epstein, nee, ook voor slavernij, armoede, criminaliteit, overbevolking, het smelten van de poolkappen, het verdwijnen van de inheemse taal van Vuurland, het uitsterven van de dinosauriërs en de dodo, vulkaanuitbarstingen, tsunami’s, klimaatverandering én vanzelfsprekend ook de recente Russische geweldseruptie.

De beruchte fog of war moet nog optrekken boven Odessa en Kiev, historici moeten nog vele decennia studeren op de samenstelling van het broeierige mengsel dat de spanning heeft laten exploderen, op de oude religieuze schisma’s die mogelijk een rol spelen, op het gas, de olie, het graan, de zeldzame metalen en de wirwar van economische en militair-strategische motieven maar, Emancipator weet nú al wie het lontje heeft aangestoken. Knap om zo door het gaatje van je eigen kijkdoos naar het schouwspel van de wereld te kunnen kijken. Knap om het aardse gewoel in een heldere zin te kunnen verklaren: ‘het is allemaal terug te voeren naar verouderde gendernormen.’ Mansplaining in optima forma.

Jens is het heilige witte boontje in de tomatensaus
Emancipator is een stichting van Jens van Tricht, een 53-jarige Amsterdammer die ervan overtuigd is dat mannen feminisme nodig hebben voor een beter leven. Zijn missie is om mannen, en dan vooral jongens ‘omdat dat de mannen van de toekomst zijn’, te bevrijden uit hun ‘traditionele keurslijf’. Jens is ex-kraker. Anarchist. Adept van Saskia Poldervaart, een universitair docente die hem bijschoolde in vrouwenstudies. Het is een aimabele, hartelijke man en zolang hij mannen niet collectief verdacht maakt, laat de onophoudelijke stroom naargeestige, smerige, ranzige, niet zelden gewelddadige incidenten en delicten zien dat er best wel het nodige te zeggen valt voor zijn boodschap. Op zijn zachtst gezegd. Maar mijn punt is dit: Jens zou er eens mee op moeten houden het heilige witte boontje in de tomatensaus uit te hangen. Jens en zijn club zouden eens een ruimer bemeten bril op kunnen zetten. Dat hij er luttele dagen na het uitbreken van een oorlog weer als de kip zonder kop bij is om mannen te institutionaliseren als de oermoeder van het kwaad, ondertussen met het kraakverse leed van anderen voor zijn eigen activiteiten adverterend, schiet bij mij verkeerd.

De hoogste vorm van mannenemancipatie
Ik ken Jens. Althans, ik heb hem een paar keer ontmoet. Ik gun Jens zijn succes. Op het apenrotsje van de mannenemancipatie is hij uitgegroeid de onbetwiste zilverrug. Jaren geleden heeft hij me eens in zijn woongroepthuis uitgenodigd om mee te denken over ‘actiepunten’. ‘Ophouden met mannen zwart maken!’ riep ik, ietwat balorig. ‘Als het echt je intentie is om mannen te bereiken, moet je stoppen hen de schuld te geven van al het wereldleed.’ Mijn hartekreet kwam niet over. Male-bashing was en is de core business van deze marskramer in mannenhaat. Na afloop vertelde Jens me enthousiast dat hij voor het eerst vader werd.
‘Echt?’ vroeg ik verbaasd.
‘Serieus,’ zei hij met een grijns. ‘Ik ben donor van een lesbisch stel.’
Spuitluiers, doorwaakte nachten, vaccinatiedilemma’s, werkprivéconflicten, studiebeurzen: met de hands-on aspecten van het vaderschap zou hij weinig te maken krijgen, de moeders zouden het kind opvoeden. Toch zei hij: ‘Voor mij is mijn vaderschap het hoogtepunt van twintig jaar mannenemancipatie.’ Ik heb nooit begrepen hoe Jens zijn bescheiden vaderrol met de bevrijding van mannen kon rijmen. Voor mij betekende emancipatie dat je als man niet te beroerd bent om traditionele vrouwentaken op te pakken. De zorg voor de kinderen, de was opvouwen voor mijn part. Stond de climax van mannenemancipatie voor Jens gelijk aan de meest basale vorm van het vaderschap: een zaadlozing? Toen ik deze week zijn nieuwsbrief weer eens las, begreep ik het. Alles, ook de ouderrol, is voor hem genderonafhankelijk. Juist in het áfstand doen van zijn rol als vader schuilt voor hem de hoogste vorm van mannenemancipatie.