'Mannen zijn het zwakke geslacht'

Mannen heten het sterke geslacht te zijn maar in de praktijk valt dat tegenwoordig tegen. Dit althans is de mening van Liddie Austin, schrijfster en journaliste. Voor het maandblad Red schreef zij een prikkelend verhaal over de manier waarop mannen ‘overleven in de woestenij van de feminisering’. Leest en huivert!

Meisjes doen het beter
Als embryo’s zijn jongetjes al kwetsbaarder dan meisjes, schrijft Susan Pinker in haar afgelopen voorjaar verschenen boek De sekseparadox. Premature meisjes hebben vervolgens meer kans om hun vroeggeboorte te overleven; jongetjes die het wel overleven hebben grotere kans om er negatieve gevolgen van te ondervinden. Op scholen doen meisjes het op alle terreinen beter dan jongens. Zo zeer zelfs dat op sommige universiteiten positieve actie gevoerd wordt om jongens binnen te halen – iets dat tot op heden alleen voor vrouwen werd gedaan. Volwassen mannen worden mannen vaker ziek, krijgen vaker letsel en moorden vaker dan volwassen vrouwen. Ze krijgen meer ongelukken, besteden minder aandacht aan hun ziekten, gebruiken minder vaak hun autogordel en zonnebrandcrème en weer vaker wapens – dit alles zorgt er mede voor dat zij jonger sterven dan vrouwen. Pinker vraagt zich af waarom we ons hierover niet drukker maken.

Spermakwaliteit
Ook qua voortplanting doen mannen het niet helemaal lekker. Hun spermakwaliteit holt achteruit: mannen produceren steeds minder zwemmers en de zwemmers die geproduceerd worden zijn steeds minder van kwaliteit. Als deze lijn zich voortzet, beweren pessimisten, zal het allerlaatste, onvruchtbare kind rond 2058 worden geboren. Gelukkig maakt het onderzoek naar de ontwikkeling van kunstmatige zaadcellen goede vooruitgang. Kunstmatig sperma kan gekweekt worden uit stamcellen uit het beenmerg – waarmee mannen overbodig worden in het voortplantingsproces. Wellicht om deze en andere ellende te vergeten vlucht de moderne man in aandacht voor zijn uiterlijk. Hij gebruikt steeds meer cosmetica, slooft zich uit in de sportschool, en heeft in toenemende mate last van kwalen als anorexia, boulimia en depressiviteit. Geen wonder dat wel wordt gezegd dat mannen de nieuwe vrouwen zijn!

Seksobjecten en sukkels
Maar is dit alles reden om mannen belachelijk te maken? Om ze in reclames neer te zetten als seksobjecten dan wel sukkels, zaken waartegen vrouwen altijd hebben gevochten toen het over hun beeldvorming ging? Om meisjes in winkels T-shirts (vanaf maat 128) aan te bieden met teksten als: ‘Girls Rule, Boys Drool’ en soortgelijke shirts voor jongens achterwege te laten? Neemt het grappen maken over (het onvermogen van) mannen zo langzamerhand niet een vorm aan die niet meer leuk is, zeker als je een man bent (of moeder van een jongetje)? Sommige vrouwen vinden van wel. Een van hen, de rechtse Amerikaanse columniste Kathleen Parker publiceerde onlangs het boek Save the Males. Why women should care, waarin zij beschrijft wat mannen en mannelijkheid de laatste decennia te verduren hebben gehad in onze ‘gefeminiseerde’ maatschappij en stelt dat zulks niet goed is, voor niemand. Heeft Parker gelijk en moeten mannen inderdaad gered worden? Door ons?

Kwaad daglicht
‘Nou het is wel de doodsteek voor het mannelijk eergevoel als ze door vrouwen gered moeten worden,’ lacht Henk Noort, psycholoog-onderzoeker en schrijver van o.a. Wat mannen echt willen… ‘Maar Kathleen Parker heeft wel een punt als ze zegt dat mannen en mannelijkheid tegenwoordig in een kwaad daglicht staan. Mannen worden in de media belachelijk gemaakt en vernederd. En het gekke is dat niemand ervan opkijkt. Het is totaal ingesleten in onze cultuur. In Amerika kun je stickers kopen met teksten als: ‘The more I know about men, the more I love my dog’. Zulke teksten over vrouwen zijn ondenkbaar. Dat zou ineens seksistisch zijn.’

Male-bashen
Dit zogenaamde ‘male-bashen’ is iets dat meer mannen stoort. Cabaretier Jeroen van Merwijk bijvoorbeeld. ‘Een paar jaar geleden had ik in een programma een liedje dat heette “Alle mannen moeten dood”. Altijd een groot succes,’ vertelt hij. ‘Meteen daarna zei ik: “Wat kunnen vrouwen nou eigenlijk lichamelijk? Niks!” En dan was de zaal te klein. Terwijl vrouwen net nog hartelijk hadden zitten lachen om het lied “Alle mannen moeten dood”, waren ze nu verontwaardigd en beledigd. Het is me altijd bij gebleven. Waarom reageerden ze zo boos, terwijl het aantoonbare onzin was die ik verkondigde – vrouwen kunnen immers kinderen baren. Zijn vrouwen overgevoelig? Kunnen ze minder goed relativeren?’

Superieur ras
Oud-journalist en schrijver Renzo Verwer kan zich op zijn weblog en daarbuiten regelmatig opwinden over het – in zijn ogen – heilig verklaren van vrouwen. ‘Ik lijd er niet de hele dag onder en ik voel me ook geen slachtoffer, maar in onze cultuur wordt gedaan alsof vrouwen een superieur ras zijn,’ zegt hij in een Amsterdams café. ‘Kijk maar eens naar de reclame: daarin zijn vrouwen altijd verstandig en gevoelig, en mannen slome sukkels om wie je kunt lachen. Dat is toch raar? Vrouwen permitteren zich uitspraken over mannen die geen man zich in zijn hoofd zou halen om over vrouwen te doen.’

Doorgeschoten feminisme
Hoe komt dat zo? Dat weten Noort en Verwer wel: door het feminisme. ‘Dat is te ver doorgeschoten,’ vindt Verwer. ‘En bovendien maar een kant op: die van vrouwen. Feministen zeggen dat mannen en vrouwen hetzelfde zijn, en eisen nu van ons dat wij als een van hun vriendinnen gaan gedragen.’ Henk Noort: ‘Vrouwen zijn dankzij het feminisme op hoge plaatsen terechtgekomen, met name in de media. En dat zie je: de beeldvorming in de media is heel erg anti-man.’ ‘Ik ben 53 en hoor mijn hele leven al dat vrouwen millennia achtergesteld zijn aan mannen en dat dat goedgemaakt moet worden,’voegt Jeroen van Merwijk hieraan toe. ‘Ik heb zelf nog nooit een vrouw achtergesteld, maar ben toch mijn hele leven al aan het boeten. En vaak bij vrouwen die zelf nooit achtergesteld zijn geweest. Ik begrijp wel dat er een inhaalslag nodig was, maar dit gaat wat ver. De afgelopen 50 jaar zijn vrouwen echt niet gediscrimineerd. Sterker nog: ze hebben gewonnen.’

Aandacht voor vaders
Worden mannen ook binnen het gezin gemarginaliseerd, zoals Kathleen Parker stelt? Dat vindt Henk Hanssen, oprichter van de site www.ikvader.nl wel meevallen. Maar er zou best eens wat meer aandacht voor vaders kunnen komen. ‘In de eerste versie van de Emancipatienota van minister Plasterk werden vaders maar drie keer genoemd. Het woord ‘moeder’ viel 33 keer. Dat geeft het verschil goed aan. Nederland kent een moederschapscultuur en alle beleidsvoornemens zijn gericht op vrouwen: die moeten meer werken, meer kinderen krijgen, meer alles. Die Taskforce Deeltijd Plus, die vrouwen met een kleine deeltijdbaan wil stimuleren om meer uren te maken – waarom is daar geen Taskforce Fulltime Min van gemaakt? We zouden ook mannen kunnen stimuleren, ook fiscaal, om minder te gaan werken en meer voor hun kinderen te zorgen. Dat zou goed zijn voor de kinderen, goed voor die mannen en goed voor vrouwen, want die kunnen dat meer gaan werken.’

Niet zielig
Maar gered hoeven mannen niet. ‘Mannen zijn niet zielig!’ zegt Henk Noort. ‘Al hebben ze het niet gemakkelijk. Enerzijds is hij maatschappelijk gesproken dominant, anderzijds is de man de loser van de samenleving. Mannen doen haast al het zware, gevaarlijke, vuile werk. Daar hoor je weinig feministen over, want het past niet in hun beeld van de machtige man. Het is de hoogste tijd voor een herwaardering van mannelijkheid.’ Renzo Verwer: ‘Mannelijke waarden als – moed, uitvinden, dingen onderzoeken – worden ontkend en genegeerd. De Nederlandse maatschappij is totaal gefeminiseerd. Maar als er een ramp gebeurt, zouden vrouwen raar opkijken als je ze op de gelijkheid wijst waarop zij altijd zo hameren. Dan is het toch opeens weer “dames gaan voor”. Denk ik. Vrouwen willen toch beschermd worden. Nou, mannen willen gewoon geaccepteerd worden zoals ze zijn, mannelijk en wel. Ze willen niet voortdurend verbeterd worden. Laat mannen man zijn.’

Uitlaatklep
En dat betekent dat er ruimte moet zijn voor dingen die mannen leuk vinden, om een bekend lied van Jeroen van Merwijk te citeren. ‘Het is niet anders: jongens maken het liefst dingen stuk. Dat moet je natuurlijk niet altijd stimuleren, maar aan de andere kant is het wel een uitlaatklep die je bijvoorbeeld op scholen zou kunnen reguleren. Dat gebeurt nu niet. Vrouwelijke eigenschappen worden nu als positief en nastrevenswaardig gezien, mannelijke eigenschappen afgekeurd. Jongens mogen niet meer rausen, gek doen, schreeuwen, terwijl dat er voor hen echt bijhoort. Nee, ze moeten praten over hun emoties. Dat vinden ze afschuwelijk. Een man die zegt: “Ik vind het altijd héél belangrijk om dingen uit te praten”, liegt, dat weet ik zeker. Maar als zijn vrouw wil dat hij praat, praat hij om de lieve vrede te bewaren. Ik kan me voorstellen dat mannen daar depressief van worden, want het gaat tegen hun aard in. Mannen hebben het niet gemakkelijker dan vrouwen, dacht ik zo, ze hebben het op z’n minst allebei even zwaar, als mannen het niet zwaarder hebben. Dat mag best vaker gezegd worden.’

Stank voor dank
Ach, die arme mannen. Ze doen zo hun best om ons vrouwen tegemoet te komen en krijgen slechts stank en manonvriendelijke grappen als dank. Maar eh… als ze dat zo vervelend vinden, moeten ze dat niet eens zeggen? De mannen die over vrouwelijk seksisme klagen, zijn vooralsnog op een hand te tellen. Het lijkt soms zelfs wel alsof vrouwen zich er meer over opwinden dan mannen: getuige de boeken van Susan Pinker en Kathleen Parker, en uitingen in de pers van Britse feministische schrijfsters als Doris Lessing en Fay Weldon. Dat is Henk Noort ook opgevallen. ‘Vrouwen komen voor mannen op, terwijl mannen het allemaal gelaten over zich heen laten komen. Misschien omdat ze denken: lul maar lekker aan, ik heb er geen last van. In de maatschappij is namelijk intussen weinig veranderd en trekken mannen nog steeds aan de touwtjes. Slechts 37 procent van de Nederlandse vrouwen is economisch onafhankelijk. De meerderheid van de vrouwen is dus afhankelijk van een man of van de staat. Ik denk daarom dat het “male bashing” een reactie is op het doorstoten van vrouwen in de machtigste regionen van de maatschappij. Het laat de onmacht en frustratie van vrouwen zien. Feministen kijken alleen maar naar macht, wie er het hoogste op de apenrots zit en ja: daar zie je nog overwegend mannen.’

Herwaardering
Dat mannen zich zelf vooralsnog niet erg inspannen voor een herwaardering van het mannelijke, is dus niet zo gek. Noort: ‘Het is niet mannelijk om jezelf als slachtoffer neer te zetten. Mannen mogen niet klagen en zeuren van zichzelf, dat is ze in de opvoeding ook afgeleerd.’ Bovendien, valt Henk Hanssen op, worden boeken en essays over mannen niet alleen door vrouwen geschreven, maar ook vaker door vrouwen gelezen. ‘Mannen hebben er niet zoveel mee. Ze begrijpen over het algemeen ook minder goed waarmee ik me bezighoud dan vrouwen. Vragen als “Moet dat nou?” en “Ben je soms homo?” komen meestal van mannen. Maar het bestaansrecht van mijn site is de onzekerheid die mannen voelen over de manier waarop ze het vaderschap invullen. Ze wachten af hoeveel ruimte hun vrouw hen geeft in plaats van te zeggen: Ik ben vader en ik doe het zo.’

Watjes
‘Misschien laten mannen het er wel bij zitten,’ overweegt Verwer. ‘Sommige mannen zijn wel watjes geworden. En inderdaad: als hij niet tevreden is over hoe vrouwen hem behandelen, is het ook aan hem om daar iets aan te veranderen. Dat kan al op kleine, individuele schaal, bijvoorbeeld door te zeggen: “Ik heb geen zin om nu te praten.” Of: “Ik ga nu even alleen op pad.” Hij hoeft niet altijd op alle eisen van Jantien of Elma in te gaan.’

Scoren
Het herwaarderen van mannen en mannelijkheid zal in eerste instantie van mannen zelf moeten komen, vindt Henk Noort. Hij begint er vast maar mee: ‘Met mannelijkheid is niks mis. Zonder haantjes zou de maatschappij instorten. Lekker willen scoren kan heel wat opleveren. Mannen moeten zelfbewuster worden en zich niet meer schamen voor hun man-zijn. Ze moeten zich niet meer in duizend bochten wringen om te voldoen aan de eisen die vrouwen aan hen stellen.’

Dit artikel verscheen eind 2008 in het tijdschrift Red.