Minister De Geus van Sociale Zaken noemde de invoering van de wet Kinderopvang, die op 1 januari 2005 van kracht werd, het absolute dieptepunt uit zijn bewind. Voor werkgevers wordt over een maand een nieuw dieptepunt bereikt. Vanaf januari 2007 worden zij namelijk verplicht een bijdrage te leveren aan de kosten van de kinderopvang. Nederland is zo ongeveer het enige land in de wereld met zo’n regeling. Is het wel terecht dat werkgevers mee moeten betalen aan kosten waar ze in feite niets mee te maken hebben?
Keuze
Op dit moment gaat het als volgt: we sluiten als ouders zelf een overeenkomst met een kinderopvangcentrum of een gastouderbureau en betalen maandelijks de nota. Via de belastingdienst krijgen we, afhankelijk van het inkomen, een deel terug. En de werkgever draagt een steentje bij. Hoeveel ze bijdragen mogen werkgevers zelf weten. Ze hebben de keuze tussen niets en alles maar werkgevers die alle kosten vergoeden zijn een zeldzaamheid. Ze mogen belastingvrij maximaal een derde deel van de kosten van kinderopvang vergoeden; vergoeden ze meer dan beschouwt de fiscus de vergoeding als loon en wordt het belast.
Niet snel genoeg
Hoewel werkgevers (tot op heden tenminste) niet verplicht zijn een bijdrage te leveren, voldoet ongeveer 65 procent van de werkgevers aan dit verzoek, maar dat gaat het ministerie van Sociale Zaken niet snel genoeg. ‘Die vrijwilligheid werkt niet goed,’ zegt Jantine Reiger, woordvoerder van het ministerie van Sociale Zaken dat de wet op de kinderopvang uitvoert. In 2005, bij de invoering van de nieuwe wet, heeft het ministerie met werkgevers- en werknemersorganisaties de afspraak gemaakt dat in 2008 negentig procent van de werkgevers zou bijdragen aan de kinderopvangkosten. ‘Maar uit onderzoek bleek dat ze die doelstelling nooit zouden halen,’ zegt Reiger. Per 1 januari 2007 wordt de vrijwillige werkgeversbijdrage daarom vervangen door een verhoging van de overheidsbijdrage en de kosten hiervan worden omgeslagen over alle werkgevers via een kinderopvangheffing. Terecht of niet?
Buitenspel gezet
Het idee van de overheid is dat het bedrijfsleven profiteert van goede kinderopvangregelingen omdat kinderopvang mensen in staat stelt te werken. Daarom ‘moeten’ werkgevers meebetalen aan de kosten. Maar, Nederland staat in wezen alleen met deze opvatting. Geen enkel land kent een verplichte werkgeversbijdrage voor kinderopvangkosten. ‘Alleen in Frankrijk is er een regeling die er een heel klein beetje op lijkt,’ zegt Reiger van Sociale Zaken. Ook in het veel geroemde ‘Scandinavische model’ bestaat geen verplichte werkgeversbijdrage. De Noren en de Zweden betalen de kinderopvangkosten uit algemeen belastinggeld. Maria Vogels, voorzitter van de Katholieke Vrouwen Organisatie , vindt het ‘typisch Nederlands’ dat werkgevers moeten meebetalen aan iets waar ze niets mee te maken hebben. ‘We zijn als maatschappij verantwoordelijk voor de kinderopvang. Werkgevers hebben het al zwaar genoeg, we moeten niet daar alle lasten gaan neerleggen.’ Jantine Dolsma, woordvoerder van werkgeversorganisatie VNO-NCW , is het daarmee eens. ‘Vooral deze nieuwe wet is ongewenst. We zouden die afgesproken doelstelling wel degelijk halen namelijk, er zijn door werkgevers enorme stappen gezet. Met de nieuwe plannen wordt daar nu een dikke streep doorheen gezet. We betalen straks mee aan de kinderopvang terwijl we er niets meer over te zeggen hebben. We zijn gewoon buitenspel gezet. ‘
Oplossing
Hoewel de hele wereld er anders over denkt, blijft het Ministerie van Sociale Zaken toch geloven in haar oplossing. ‘Wij vinden dat de partijen die van kinderopvang profiteren, ook meer moeten bijdragen,’ verdedigt Jantine Reiger de nieuwe wet. ‘Bedrijven hebben duidelijk baat bij een goede regeling, dan is het niet meer dan redelijk dat ze hun bijdrage leveren. Zo is het in Nederland nou eenmaal gegroeid.’
