De terugkeer van de vleessnijder

In 1998 ontwikkelde Sire een campagne met als thema ‘Vaders zijn thuis net zo onmisbaar als op het werk.’ Je kent het spotje nog wel: een jochie, gekleed in een keurige spencer, kijkt verwonderd naar zijn vader die de rollade aansnijdt. In een voice-over zegt hij: ‘Wie is toch die man die op zondag altijd het vlees komt snijden?’ In de jaren daarna werd deze campagne gevolgd door drie overheidscampagnes met een gelijke boodschap: mannen, laat thuis de handen wapperen! Doe meer dan het hanteren van het vleesmes!

Staafmixer
De redenering van Den Haag was simpel: door de toenemende vergrijzing en, daarmee samenhangend, de sterk stijgende behoefte aan mantelzorg, zijn er straks minder mensen beschikbaar voor de arbeidsmarkt. En wie zitten er nog in grote getale thuis bij de kinderen? Juist. En hoe zorg je ervoor dat vrouwen meer (betaald) werk kunnen gaan doen? Door mannen te laten inzien dat zij zich ook nuttig kunnen maken met een zeem, een staafmixer en een stofzuiger. Niet elk spotje werd gekenmerkt door de subtiele herkenbaarheid die van de rollademan een klassieker maakte.

Krijsende kinderen
Ik herinner me onderstaand filmpje waarin een jonge Marokkaanse vader grijnzend achter zijn computer bleef zitten terwijl zijn vrouw omringd door drie krijsende kinderen de afwas trachtte te doen. ‘Overdag is het internet vol, maar tussen vijf en acht is het lekker rustig. Dan staat heel Nederland in de file. Kan ik lekker rustig op zoek naar een vaatwasser!’ verkondigde de Marokkaan. Een snerpende vrouwenvoice sloot het filmpje af: ‘Tja, zo ken ik er nog wel een paar. Wie doet thuis nu wat. Heb je het daar weleens over gehad? Kijk op wiedoetwat.nl’.

Emancipatienota
Zelden is een plank zo misgeslagen. De enige discussie die de wiedoetwat-commercials van reclamebureau HVR Bridge losmaakte, was of al die belastingcenten – tien miljoen euro, zelfs de EU stak er geld in – niet beter besteed hadden kunnen worden, bijvoorbeeld aan een campagne die mannen niet in hun kruis maar in hun hart raakte. Maar hoe lullig ook, er was in elk geval aandacht voor vaders. En die tijd is met het nieuwe kabinet voorbij. Eind vorig jaar presenteerde Ronald Plasterk, die als minister van Onderwijs ook over emancipatie gaat, zijn Emancipatienota (pdf). In het 27.340 woorden tellende document, dat de kabinetsvisie rond arbeid en zorg uiteenzet, komt het woord ‘vader’ twee keer voor en ‘moeder’ 33 keer. En ook uit de inhoud blijkt dat zelfs de wetenschapper Plasterk is gaan geloven in de mythe dat vrouwen tijdens de baring een dosis exclusieve kennis over opvoeding en zorg in de schoot krijgen geworpen.

Sokken wassen
Kinderen? Vrouwenzaak. Hulpbehoevende ouders? Idem dito. Vrijwilligerswerk? Als die meiden toch bezig zijn… Om te waarborgen dat de vrouwen toch nog minstens vier dagen per week betaald aan de bak te gaan, is de minister voornemens de infrastructuur rond kinderopvang en brede scholen stevig uit te breiden. Kortom, de tijden van ‘Tja, wie doet thuis nou wat?’ zijn voorbij. Het wordt straks nog echt druk op het internet tussen vijf en acht. Even het vlees snijden en klaar zijn we! Van Plasterk mogen wij immers achterover leunen. ‘Als het gaat om de rol van mannen wil ik niet vaststellen dat mannen meer sokken moeten gaan wassen,’ zei Plasterk in het debat dat over zijn nota werd gevoerd. Met andere woorden: we hoeven ons geen zorgen te maken, ook de was is en blijft een vrouwenzaak. Goeie peer, die Ronald. Eindelijk een minister die voor mannenbelangen op de bres opkomt. Wat zou Plasterk bewegen?

Parasiet
Desinteresse? Emancipatie haalt het natuurlijk niet bij ‘de DNA-transpositie in de parasiet Borrelia hermsii’, een onderwerp waarover moleculair bioloog Ronald boeken vol heeft geschreven. Verkeerde adviseurs? Waarom negeert hij anders de goedkoopste en meest voor de hand liggende oplossing: mannen faciliteren hun rol als vader op te pakken. Waarom lanceerde hij bijvoorbeeld geen plan om het bespottelijk korte kraamverlof voor vaders uit te breiden? Waarom niet gedacht aan een fiscale stimulans voor vaders die ervoor kiezen een dag in de week minder werken? Waarom geen plan om de communicatie van kinderopvang- en onderwijsinstellingen te verbeteren, zodat beide ouders worden geïnformeerd én uitgenodigd tot participatie? Waarom geen pleidooi voor gelijkwaardig ouderschap? Waarom geen bekorting van de alimentatieverplichting tot drie jaar, zoals net in Duitsland is ingevoerd. Ook Merkel & co willen meer vrouwen aan het werk zien. Zij gaat er van uit dat vrouwen minder geneigd zijn economisch zelfstandig te worden zolang ze na een scheiding jarenlang kunnen teren op de zak van hun ex.

Au pairtje
Nee, Ronald hoor je niet over het inperken van het recht op twaalf jaar alimentatie, waar een Nederlandse vrouw na een huwelijk van minimaal vijf jaar op mag rekenen. Vrouwen krijgen van hem alle rechten van de wereld. Het recht op kinderen, mantelzorg, vrijwilligerswerk en betaald werk. Ach, we vinden straks heus wel een Pools au pairtje die komt bijspringen als onze vrouwen in de WAO zijn beland. Met een beetje mazzel ziet ze er nog leuk uit ook.

Deze column verscheen eerder in het tijdschrift Best Life.