Maakte Kevins vader er echt een potje van?

Ook al gezien? Deze advertentie waarin een slonzige Harley-vader zijn zoon links laat liggen en uitsluitend in de tv geïnteresseerd is? De uiting is gemaakt in opdracht van de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI), een onderdeel van het ministerie van Justitie dat is belast met ‘de uitvoer van straffen en vrijheidsbenemende maatregelen.’ De bajesbazen dus. Voor haar jeugdinrichtingen is de DJI namelijk naarstig op zoek naar nieuwe medewerkers. Vandaar het verzoek aan reclamebureau Eurorscg om een wervingscampagne te ontwikkelen. Opvallend: in de campagne worden uitsluitend vaders afgebeeld in de rol van verwaarlozende ouder. Waarom? ‘We wilden, juist bij deze materie, dichtbij de werkelijkheid blijven,’ stelt Kolja Urban, verantwoordelijk account-director bij Eurorscg. ‘Uit onze gesprekken met de opdrachtgever bleek dat moeders beduidend minder vaak uit de bocht vliegen.’ Maar, ís dat wel zo?

‘Misverstand’
Wie de cijfers over kinderverwaarlozing erbij pakt, krijgt op zijn zachtst gezegd een genuanceerder beeld. Uit de literatuur blijkt dat het vooral moeders zijn die hun kinderen verwaarlozen. ‘Tja,’ verzucht Louis Tavecchio, hoogleraar Pedagogiek aan de universiteit van Amsterdam. ‘Het betreft hier een bekend misverstand en, nog erger, een vooroordeel. Met uitzondering van seksueel geweld en seksueel misbruik, zijn het moeders die hun kinderen vaker mishandelen en verwaarlozen dan vaders.’ Tavecchio verwijst naar een recente studie waarin wordt gesteld dat het beeld van de vader als belangrijkste verwaarlozer van zijn kinderen níet kan worden onderbouwd door wetenschappelijk onderzoek. ‘Integendeel,’ zo schrijven de onderzoekers. ‘Vaders, vooral getrouwde vaders die met hun kinderen samenwonen, spelen een belangrijke rol bij het beschermen van hun kinderen tegen misbruik en verwaarlozing, een feit dat vaak over het hoofd wordt gezien door onderzoekers, beleidsambtenaren en de media.’

Hoogste boom
Curieus. Dat een commercieel bedrijf vaders te kakken zet is tot daar aan toe, maar de overheid zal zich tot niet aan father-bashing bezondigen? Je mag toch aannemen dat een instelling die zijn bestaansrecht ontleend aan de wet zich op onomstotelijke feiten baseert? Alvorens de DJI en het reclamebureau aan de hoogste boom te knopen, bellen we daarom nog met een aantal andere wetenschappers, waaronder Jan Willems. Hij is als bijzonder hoogleraar rechten van het kind verbonden aan de Vrije Universiteit (VU) van Amsterdam. Willems beschikt over een uitgebreide expertise op het terrein van kinderverwaarlozing- en mishandeling, een onderwerp waar hij veelvuldig over publiceert in (internationale) vaktijdschriften. Nadat de hoogleraar de advertentie heeft bekeken, zegt hij: ‘Deze campagne roept een beeld op uit de vorige eeuw, van vaders die in de kroeg zaten en thuis de handen lieten wapperen. Het is mij niet bekend dat vaders vaker dan moeders hun kinderen zouden verwaarlozen. Het lijkt me onjuist. Alleenstaande ouders zijn immers in de meeste gevallen moeders.’

Laatste twijfel
Om de laatste twijfel uit te sluiten, nemen we contact op met nóg een deskundige. Prof. dr. F. Lamers-Winkelman, als buitengewoon hoogleraar orthopedagogiek eveneens verbonden aan de VU. Ook Lamers is gespecialiseerd in onder meer kindermishandeling, huiselijk geweld en seksueel misbruik. Ze laat weten dat ze geen uitgebreid wetenschappelijk onderzoek heeft verricht naar de vraag maar ze ziet geen reden voor de stelling dat vaders vaker dan moeders hun kind zouden verwaarlozen.

Hoe reclame werkt
Terug naar account-manager Kolja Urban. ‘Tja, als je de werkelijkheid geen geweld wilt aandoen, dan zou je een campagne moeten maken waarin je voor iedere ouderrol een uiting ontwikkelt. Zo werkt reclame nu eenmaal niet.’ Klopt Koljan, stigmatisering van mannen in hun vaderrol, zo werkt reclame kennelijk wel – althans bij Eurorscg. En dat in eendrachtige samenwerking met de overheid. Voor straf drie weken op water & brood in een Justitiële Jeugdinrichting – zónder toezicht.